Wyzwania sektora publicznego w dobie transformacji cyfrowej

Wyzwania sektora publicznego w Polsce

Sektor publiczny coraz chętniej korzysta z usług outsourcingu IT. Pod koniec roku 2020 pisaliśmy o współpracy IT z sektorem publicznym. Patrzyliśmy wówczas na to zagadnienie przez pryzmat korzyści i szans, jakie taka współpraca niesie dla wyspecjalizowanych firm prywatnych, jak Inetum, oraz zatrudnianych przez nich developerów. Dzięki realizacji projektów dla sektora publicznego możemy spojrzeć na to zagadnienie także z drugiej strony, poddając analizie wyzwania stojące przed sektorem usług publicznych w Polsce w dobie cyfryzacji.

Dostępność specjalistów

Jak powszechnie wiadomo, rynek IT w Polsce od lat boryka się z problemem dostępności wykwalifikowanej kadry IT, wyspecjalizowanej w rozwijaniu oprogramowania, administrowaniu czy zarządzaniu projektami. Według raportu Komisji Europejskiej (DESI 2020) w krajach Unii Europejskiej brakuje 600 000 specjalistów IT, a w samej tylko Polsce – 50 000. Taki stan rzeczy nie ulegnie poprawie ani w 2021 roku, ani w ciągu najbliższych kilku, może nawet kilkunastu lat.

Powodów jest wiele, m.in.:

• Zbyt mała liczba absolwentów uczelni technicznych w stosunku do potrzeb rynku
• Szybszy niż w innych państwach Unii Europejskiej przyrost stanowisk w branży IT
• Coraz większe zapotrzebowanie na kompetencje programistów na poziomie senior
• Wciąż niewielki udział kobiet w rynku IT – w Polsce w branży IT zatrudnione jest 0,9% kobiet

Doskonałym wyjściem w takiej sytuacji, a zarazem rozsądnym pomysłem, jest skorzystanie z usług wyspecjalizowanych w leasingu pracowniczym firm, które oprócz odpowiedniego doświadczenia i know-how dysponują także niezbędną kadrą i kompetencjami. Henry Ford, uważany obecnie za prekursora idei outsourcingu, już w 1923 r. powiedział, że: „Jeśli jest coś, czego nie potrafimy zrobić wydajniej, taniej i lepiej niż nasi konkurenci, nie ma sensu, żebyśmy to robili; powinniśmy zatrudnić do wykonania tej pracy kogoś, kto zrobi to lepiej niż my”. Dodatkowym atutem skorzystania z usług dostawców IT jest dostęp do bazy kandydatów, którą każdy z wyspecjalizowanych w outsourcingu podmiotów posiada i aktualizuje. Doświadczeni programiści wykonawców z reguły dostępni są w zdecydowanie krótszym czasie aniżeli ci pochodzący z rekrutacji stałej. Często nawet mogą podjąć się realizacji projektów ad hoc.

Rekrutacja, wiedza i czas

Zrekrutowanie jednego czy dwóch doświadczonych programistów w obecnych realiach może przysporzyć wielu trudności nawet wyspecjalizowanym firmom. Według dostępnych w sieci danych, w zależności od źródła, czas potrzebny na pozyskanie specjalisty IT to średnio 35-42 dni. Łatwo się więc domyślić, że znalezienie na rynku pracy kilku, kilkunastu czy wręcz kilkudziesięciu specjalistów IT w jednym czasie, zainteresowanie ich dużym projektem, a następnie skłonienie wszystkich do działania w ramach zatrudnienia przez podmioty sektora publicznego jest zadaniem niemożliwym do wykonania. Często z racji charakteru przedsięwzięcia i jego strategicznego znaczenia dla różnych sektorów gospodarki czas realizacji zadania ma niebagatelne znaczenie. W tym także przypadku rozsądnym rozwiązaniem wydaje się skorzystanie ze sprawdzonych zasobów kompetencyjnych wykonawców, którzy dysponują doświadczeniem, wiedzą i są w stanie dostarczyć kompetencje w czasie, kiedy są potrzebne.

Koszty

Koszty administracji publicznej nie są małe. W celu optymalizacji wykorzystania publicznych środków powstała ustawa Prawo zamówień publicznych. Reguluje i standaryzuje ona kwestie prowadzenia przetargów, zapewnia możliwie największą transparentność, ale jest też druga strona medalu – ustawa nakłada na organizatora określone z góry maksymalne kwoty, jakie może on przeznaczyć na wykonanie konkretnej usługi.

Wprowadzenie takiego „sufitu opłacalności” z jednej strony zmniejsza w pewnym zakresie konkurencyjność postępowania, eliminując doświadczone podmioty, które gwarantują najwyższą jakość i terminowość wykonania projektu przy dużej marżowości. Z drugiej strony jednak powoduje to, iż do przetargów chętnie podchodzą mniejsze podmioty prywatne, które mogą pozwolić sobie na pracę na mniejszych marżach i tym samym zmniejszyć koszty leasingu pracowniczego. Jednak w przypadku zatrudniania małych dostawców dysponujących niewielką bazą kandydatów firmy sektora publicznego muszą liczyć się z ryzykiem nieobsadzenia wszystkich wakatów. Problemem może być też jakość dostarczanych usług lub niewystarczające kompetencje.

Wyzwaniem dla sektora publicznego jest więc optymalizacja kosztów i jednocześnie znalezienie sprawdzonych dostawców, świadczących wysokiej jakości usługi. Odpowiedzią na te potrzeby jest nawiązywanie współpracy z zewnętrznymi dostawcami IT, którzy dysponują odpowiednią bazą sprawdzonych kandydatów, a jakość realizowanych przez nich projektów ma potwierdzenie w referencjach udzielanych przez ich klientów.

Jakość i nowoczesne technologie

Ostatnim, ale nie mniej ważnym elementem, jest jakość. Przez wiele lat pokutował mit, iż w sektorze publicznym wykorzystuje się stare, nieperspektywiczne technologie, a dodatkowo dostarcza się słabą jakość rozwiązań. Jak jest dzisiaj? Sądząc po realizowanych przez nas projektach, trend ten się odwrócił. Obecnie podmioty publiczne prowadzą liczne innowacyjne projekty IT, które korzystają z najnowszych dostępnych technologii i metodyk pracy, takich jak Agile. Często projekty te stają się kołem zamachowym innych sektorów gospodarki, dlatego jakość kodu pisanego przez programistów oraz ich kompetencje są bardzo ważne. Mikroserwisy, chmura, Spring Boot, Java 8 czy Docker to tylko kilka przykładów technologii z realizowanych przez nas projektów.  

Wyzwaniem dla sektora publicznego jest zatem zbudowanie w krótkim czasie zespołu składającego się ze specjalistów z długoletnim doświadczeniem i niezbędnymi umiejętnościami, którzy dodatkowo byliby dostępni w rozsądnej cenie i z gwarancją realizacji projektu w wysokiej jakości. Także i tutaj remedium jest skorzystanie z zasobów profesjonalnych podmiotów obecnych na polskim rynku.

Współpraca IT z sektorem publicznym: win-win

Projekty IT prowadzone w sektorze publicznym to sytuacja „win-win”. Tutaj zarówno wykonawcy, jak i sami zlecający są beneficjentami zalet płynących z outsourcingu. Prywatni dostawcy IT zyskują długoterminowe, pewne zlecenia oraz stabilność finansowania. Sektor publiczny ogranicza natomiast znacznie koszty i ryzyko związane z niedostarczeniem projektu na czas i tym samym, pośrednio, z  opóźnieniem rozwoju ważnych sektorów gospodarki.