Scrum: ludzie ponad procesy
Z Manifestu Agile wynika, że w metodykach zwinnych bardziej ceni się „Ludzi i interakcje od procesów i narzędzi”. Wynika więc z tego zwiększona potrzeba kontaktu i współpracy pomiędzy osobami pełniącymi różne funkcje w projekcie. Osoby te nierzadko charakteryzuje inna perspektywa, odmienne motywacje oraz cele, jednakże tylko przy efektywnej współpracy każdego z członków projektu możliwe jest osiągnięcie wspólnego sukcesu, którym jest dostarczenie klientowi jak najlepszego oprogramowania.
Kompetencje miękkie w Scrumie
W metodyce Agile bardzo istotne są tzw. umiejętności miękkie, takie jak:
- kreatywność
- komunikatywność
- umiejętność pracy w grupie
Dodatkowo wiele zależy od informacji zwrotnej, otrzymywanej zarówno od klientów, jak i członków zespołu podczas regularnych spotkań – retrospektyw. Zatem umiejętność dawania oraz przyjmowania feedbacku i reagowania na niego jest również niezbędna do rozwoju w środowisku zwinnym. Biorąc pod uwagę fakt ograniczonej dokumentacji projektowej – również zadawanie celnych, jasnych pytań jest bardzo cenioną umiejętnością. Dodatkowo warto jest być empatycznym i wychodzić naprzeciw potrzebom innych osób zaangażowanych w projekt – klientów, członków Zespołu Developerskiego, przedstawicieli biznesu, zarządzających.
Biorąc pod uwagę dynamiczny rozwój świata IT oraz ogólną globalizację, dodatkowymi wyzwaniami często są różnice społeczne czy kulturowe, a doskonalenie umiejętności miękkich i ciągła praca nad nimi ułatwiają pokonywanie tych barier.
Praca w IT a stres
W środowisku zróżnicowanym pod względem stażu pracy, kultury czy motywacji poszczególnych pracowników niełatwo jest zachować obiektywizm oraz spokój. Stresujące sytuacje takie jak różnica zdań czy zbliżający się termin oddania nowej wersji produktu, gdzie dodatkowo dokumentacja często jest niepełna, sprawiają, że komunikacja oraz umiejętność rozwiązywania konfliktów jest niezbędnym czynnikiem prowadzącym do powodzenia projektu. Ponadto praca w metodykach zwinnych jest bardzo dynamiczna, a zmiany są wpisane w codzienną pracę Zespołów Developerskich. Wszystko to generuje wiele stresu, a o wypalenie zawodowe nie jest trudno. W stresujących sytuacjach warto pamiętać o drogowskazie, jakim są wartości Scruma.
Scrum Values – 5 wartości
Niesamowicie ważnym aspektem pracy w Zespole Scrumowym jest efektywna współpraca jego członków. Jedynie działając razem, mamy możliwość spełnienia celów Sprintu i dostarczenia wartościowego oprogramowania. Zespół Scrumowy w codziennej pracy powinien kierować się pięcioma wartościami:
- zaangażowaniem
- odwagą
- skupieniem
- otwartością
- poszanowaniem
Budowanie zespołu a typy osobowości
Stresujące środowisko pracy, zmieniające się wymagania oraz współpraca z osobami posiadającymi nierzadko odmienny punkt widzenia wymagają pewnego rodzaju elastyczności oraz odporności psychicznej.
Osoby podatne na stres, nieśmiałe czy bojące się wypowiadać na głos mogą nie odnaleźć się w pracy w zwinnym środowisku. Jak jednak wyglądałaby współpraca, jeśli wszyscy członkowie zespołu byliby waleczni, otwarci i zawsze stawiający na swoim?
To brzmi jak gotowy przepis na wieczny chaos i ostrą rywalizację. W jaki więc sposób skutecznie pod względem charakterologicznym dobrać członków zespołu?
Test Belbina
Na szczęście istnieją narzędzia, które mogą w tym dopomóc. Jednym z bardziej popularnych jest łatwy do przeprowadzenia test osobowości Belbina, który wyodrębnia, ze względu na zachowanie, dziewięć ról w zespole:
- kreator – kreatywny, o dużej wyobraźni. Ma wiele pomysłów i potrafi myśleć nieszablonowo
- poszukiwacz źródeł – optymista pełen entuzjazmu, otwarty na nowe kontakty i różne, nowe możliwości
- koordynator – pewny siebie, potrafi dostrzec potencjał i talent innych i umiejętnie delegować zadania w zespole
- lokomotywa – ma moc sprawczą i odwagę do podejmowania wyzwań, nie boi się przeszkód i potrafi działać pod presją czasu
- ewaluator – wnikliwy strateg, dostrzegający wiele opcji i potrafiący dokonać celnej oceny
- dusza zespołu – dobry słuchacz i dyplomata, potrafi rozładować napięcie w zespole i zbudować dobre relacje
- implementer – dobry organizator, charakteryzuje go praktyczne podejście do zadań i efektywność
- perfekcjonista – sumienny i pracowity, udoskonala procesy, wnikliwie wyszukując błędy i miejsca do poprawy
- specjalista – dostarcza wiedzę i unikalne kompetencje w określonym zakresie, potrafi sam motywować się do pracy
Każda z ról posiada swoje mocne oraz słabe cechy, a w zespole powinny się pojawić osoby z różnymi, uzupełniającymi się rolami. Idealny zespół powinien posiadać reprezentantów wszystkich 9 ról. Należy jednak pamiętać o tym, że jedna osoba może spełniać się w więcej niż jednej roli, mogą też one ewoluować wraz ze stażem i doświadczeniem członka zespołu.
Model DISC – 4 typy osobowości
Kolejnym narzędziem, o którym warto wspomnieć, jest model DISC (ang. Dominant, Inspiring, Supportive, Cautious), który wyróżnia cztery postawy:
- osobowość dominującą – to osobowość ekstrawertyczna, nastawiona na realizację zadań i osiąganie celów, mająca umiejętności przywódcze
- osobowość inspirującą – to osobowość ekstrawertyczna, nastawiona na pracę z ludźmi, kreatywna i mająca umiejętności przywódcze
- osobowość stabilną – to osobowość powściągliwa, nastawiona na pracę z ludźmi, ceniąca poczucie bezpieczeństwa i dobro całego zespołu
- osobowość rozważną – to osobowość powściągliwa, nastawiona na realizację zadań, samodzielna i ceniąca samorozwój
Osoby o danym typie osobowości mają podobne zachowania, styl pracy czy komunikacji. Może im być również łatwiej, bądź trudniej, współpracować z osobami przedstawiającymi inną postawę. Podobnie jednak jak przy rolach Belbina również tutaj jedynie połączenie wyżej wspomnianych osobowości w zespole może gwarantować pełnię sukcesu.
Rola Scrum Mastera w budowaniu zgranego zespołu
Poza odpowiednim doborem członków zespołu ważny jest również poziom jego zgrania. Ważną rolę odgrywa tu Scrum Master, który może pozytywnie wpłynąć na zespół poprzez:
- organizację cyklicznych retrospektyw
- zapewnienie możliwości lepszego poznania się poszczególnych członków zespołu
- zbudowanie atmosfery zaufania oraz szczerości
W ten sposób poprawia się współpraca poszczególnych członków zespołu oraz zmniejsza ryzyko występowania konfliktów. Jednak nawet w najbardziej zgranym i dobranym w najstaranniejszy sposób zespole nie da się całkowicie uniknąć konfliktów.
Warto pamiętać o tym, że pod koniec dnia cel członków zespołu jest wspólny – dostarczyć w jak najszybszym czasie i jak najmniejszym koszcie oprogramowanie o jak największej jakości oraz funkcjonalności. Pomimo różnic charakteru, pochodzenia, odgrywanej roli czy stażu jedynie dzięki współpracy projekt ma szansę na powodzenie. Dobrze mieć na uwadze, że nierozwiązane, ignorowane konflikty narastają z biegiem czasu, a najlepszym sposobem na efektywną współpracę jest szybkie wygaszanie sporów, nie dając im czasu, aby urosły do skali katastrofy.
Jak zbudować zgrany zespół – podsumowanie
Jak zbudować zgrany zespół? Okazuje się, że kluczem do sukcesu coraz częściej jest wiedza o typach osobowości, rozwój kompetencji miękkich i dobór członków w zespole tak, aby nawzajem się uzupełniali. Każdy członek zespołu wnosi inny, wartościowy wkład. Metodyki zwinne takie jak Scrum sprzyjają budowaniu zespołów opartych na komunikacji i zaufaniu, a ważną rolę odgrywa w tym procesie osoba Scrum Mastera. Na koniec warto pamiętać, że Scrum nie jest przepisem na unikanie konfliktów w zespole, lecz drogą ku ciągłemu doskonaleniu.
Materiały:
- „Kompetencje miękkie w IT kluczem do sukcesu”, Katarzyna Witak, Computerworld, 09.2013
- „Otoczeni przez idiotów. Jak dogadać się z tymi, których nie sposób zrozumieć”, Thomas Erikson
Przeczytaj także:
Od czterech lat pracuje dla Nordei przy jednym z większych projektów IT na świecie - CBP, dbając o jakość oraz zgodność z wymaganiami. Wierzy w znaczenie umiejętności miękkich oraz potęgę komunikacji międzyludzkiej. Prywatnie pasjonatka psychologii, gier planszowych i literatury.