Metodyki zwinne. Scrum a inne podejścia: SAFe, LeSS, Nexus

Metodyki zwinne i klasyczne

Podejście klasyczne, tzw. kaskadowe, wiąże się m.in. z planowaniem, etapowością, wymaga dokumentacji i monitorowania postępów oraz stosowania odpowiednich technik w zakresie zarządzania ryzykiem czy budżetem. Przykładami podejść klasycznych w zarządzaniu projektami są PRINCE2 czy PMBOK.

Zwinne podejście było obecne w codziennym życiu od bardzo dawna, przykładowo wykorzystywano je w masowej produkcji samochodów na początku XX wieku czy w obszarze zapewniania jakości. Dopiero na początku XXI wieku zostało oficjalnie opisane przez Jeffa Sutherlanda i Kena Schwabera w dokumencie pod nazwą „Scrum Guide”. Metodyki zwinne skupiają się na elastycznym podejściu i iteracyjnej realizacji projektu, zakładając, że nie wszystko można przewidzieć i zaplanować, a ważniejsze jest reagowanie na zmiany niż trzymanie się z góry ustalonego planu.

Według ostatniego badania „State of Agile 2020” Scrum i jego warianty są najchętniej wykorzystywaną metodyką zwinną w organizacjach (według 58% respondentów). Czym więc jest Scrum?

Zobacz również: Agile Coach vs Scrum Master – kogo potrzebuje mój zespół?

Metodyki zwinne – Scrum

Scrum to m.in.:

• elastyczne i proaktywne podejście do zarządzania projektami,
• podział projektu na samoorganizujące się niezależne zespoły,
• podejście, w którym zespoły posiadają wszystkie kompetencje do ukończenia zadań,
• iteracyjny sposób pracy oparty na 3 filarach, jakimi są inspekcja, adaptacja i przejrzystość.

Poniższa ilustracja przedstawia role i proces w Scrumie:

Metodyki zwinne – rodzaje

Jak to się odnosi do pozostałych podejść zwinnych, tj. SAFe, LeSS, Nexus? Po co korzystać z innego podejścia? Jakie są ich przeznaczenia, podobieństwa i różnice?

Przeznaczenie:

• Scrum
  • Nazwa pochodzi z gry w rugby, oznacza formację zawodników, tzw. młyn.
  • Proste, krótkie projekty, jeden lub kilka produktów, mała liczba osób (kilkanaście, kilkadziesiąt osób), brak lub mała liczba zależności pomiędzy zespołami.
• SAFe:
  • Angielska nazwa: Scaled Agile Framework, czyli skalowany Scrum.
  • Złożone projekty lub programy przeznaczone do realizacji na wiele lat, rozbudowany produkt, bardzo duża liczba osób (kilkaset lub nawet ponad tysiąc osób), liczne powiązania pomiędzy zespołami (techniczne i merytoryczne aspekty).
• LeSS:
  • Angielska nazwa: Large Scale Scrum, czyli skalowany Scrum w dużej skali.
  • Projekty, w których można zastosować jeden Backlog Produktu dla wszystkich zespołów, małe zespoły, jeden Product Owner dedykowany dla wszystkich zespołów. Główny cel to uproszczenie procesów, ról i wydarzeń.
• Nexus:
  • Z języka angielskiego nazwa oznacza „Ogniwo”.
  • Projekty, w których istnieje potrzeba integracji oraz zminimalizowania liczby zależności pomiędzy zaangażowanymi osobami. Nexus skupia się na skalowaniu zespołów w taki sposób, by usprawniać procesy i komunikację, np. poprzez przypisywanie mniejszej liczby osób do pracy nad danym zadaniem. Podobnie jak LeSS, to podejście ogranicza się do jednego Backlogu i wspólnego Product Ownera. Framework ma dodatkowo „Integration Team”, który pomaga zsynchronizować prace wszystkich zespołów i wprowadzać usprawnienia.

Sposób pracy (różnice):

• Scrum:
  • Samodzielna praca w małych zespołach.
  • Zespoły mają własne spotkania, w tym planowanie i własne Review.
  • Wdrożenie produktu na produkcję odbywa się niezależnie.
• SAFe:
  • Wprowadza podział projektu na Agile Release Trains (ART), które zawierają w sobie kilka zespołów pracujących nad podobnymi funkcjonalnościami, np. tworzenie produktu, płatności, integracja, księgowanie.
  • Zawiera poziomy zarządcze:
    • Portfolio Level – najwyższy poziom, zawiera zasady, praktyki, role potrzebne do zarządzania projektem. W tym miejsce jest definiowana strategia.
    • Value Streams – definiuje serie kroków w organizacji, które są wykorzystywane do zbudowania rozwiązań dostarczających ciągle wartość dla klienta. Definiuje również i realizuje cele z Portfolio Level.
    • Program Backlog – uporządkowana według priorytetów lista biznesowych funkcjonalności, które zostały zanalizowana i przeznaczone do stworzenia przez wszystkie zespoły w projekcie.
    • Team Backlog – część zadań z listy biznesowych funkcjonalności, które pochodzą z Program Backlog i są przeznaczone do realizacji przez pojedynczy zespół.
  • Review odbywa się wspólnie z innymi zespołami w ramach tego samego ART.
• LeSS:
  • Jeden wspólny Backlog Produktu dla wszystkich zespołów.
  • Jeden Product Owner dla wszystkich zespołów.
  • Wspólne DoD (Definition of Done).
• Nexus:
  • Jeden wspólny Backlog Produktu dla wszystkich zespołów.
  • Jeden Product Owner dla wszystkich zespołów.
  • Wspólne DoD (Definition of Done).
  • Wprowadza “Integration Team” koordynujący i usprawniający pracę.

Role, wydarzenia, dobre praktyki

• Scrum
  • Role: Zespół składa się z Produkt Ownera, Scrum Mastera i Zespołu Developerskiego.
  • Wydarzenia (wspólne również dla pozostałych frameworków): Sprint, Planowanie Sprintu, Daily Scrum, Review, Retrospekcja.
  • Dobre praktyki: zespoły spotykają się wspólnie, żeby omówić przyszłe i nowe funkcjonalności (Refinement) oraz żeby porozmawiać na temat zeszłych Sprintów i w celu wybrania elementów do poprawy z codziennej pracy (Retrospektywa).
• SAFe:
  • Role: Product Owner, Product Management, Solution Management, Portfolio Management; organizacyjne: Scrum Master, Release Train Engineer, Solution Train Engineer; techniczne: Development Team, System Architect, Solution Architect, Enterprise Architect.
  • Wydarzenia: Program Increment Planning – wspólne spotkanie wszystkich zespołów (zazwyczaj 2-3-dniowe) w celu zaplanowania pracy na kolejne wydanie. Scrum of Scrums – spotkanie dla reprezentantów zespołów w ramach każdego ART w celu synchronizacji pracy i przekazania informacji o zależnościach i błędach. Dodatkowy Sprint „Innowacja i Planowanie” przeznaczone na rozwój osobisty, szkolenia i planowanie kolejnego wydania.
  • SAFe podkreśla znaczenie głównych funkcjonalności (jako MVP) i wprowadza dodatkowy zakres z niższym priorytetem na dostarczenie jako „cele poboczne”.

• LeSS:
  • Role: te same co w Scrumie.
  • Wydarzenia: te same co w Scrumie, przy czym Planowanie Sprintu dzieli się na dwie części – w pierwszej spotykają się Product Owner i reprezentanci zespołów, a w drugiej części wszyscy członkowie zespołu. W celu przekazywania informacji o postępie prac jeden członek zespołu może opcjonalnie uczestniczyć w Daily Scrum w innym zespole.
• Nexus:
  • Role i wydarzenia są bardzo zbliżone do podejścia LeSS. Planowanie Sprintu polega na wybraniu ze wspólnego Backlogu przez każdy zespół zadań do pracy w porozumieniu z pozostałymi zespołami. Framework wprowadza Scrum of Scrums (podobnie jak SAFe) oraz Integration Daily, żeby zidentyfikować przeszkody i rozwiązać konflikty.
  • Dodatkowo wprowadzony zostaje „Integration Team”, który składa się z Product Ownera, Scrum Mastera i jednego lub więcej reprezentantów każdego zespołu. Celem jest koordynacja pracy i procesów wszystkich zaangażowanych zespołów.

Metodyki zwinne zarządzania projektami – którą wybrać?

Powyższe informacje opisują szczegóły zwinnych podejść: Scrum, SAFe, LeSS i Nexus. Który będzie najlepszy dla Twojego projektu? To zależy! Celowo nie wskazuję dominacji żadnego frameworku nad innymi. Przy wyborze sposobu pracy we własnej organizacji należy kierować się przede wszystkim cechami organizacji, celem i planami na przyszłość. Decydując się na daną metodykę zwinną, warto wziąć pod uwagę takie kryteria jak:

• liczba osób,
• złożoność produktów,
• częstotliwość wydań,
• czas trwania projektu.

Podsumowanie

Czasem lepiej usprawnić procesy w już istniejącym rozwiązaniu, niż całkowicie zmieniać framework czy też wracać do podejścia „Waterfall”. Obecnie istnieje wiele możliwości kombinacji i połączeń, a organizacje mogą dodawać lub usuwać pojedyncze elementy (role lub wydarzenia), aby usprawnić bieżącą pracę. Takie podejście jest całkowicie elastyczne – nie oznacza odrzucenia założeń Scruma, ale wykorzystanie jego potencjału odpowiednio do potrzeb. Przed podjęciem decyzji o zmianie warto wykonać dokładną analizę i porozmawiać z osobami, które już wykorzystują dane podejście. Umożliwi to pełny przegląd obecnej sytuacji i określeniu celu, który chcemy osiągnąć poprzez zmianę.